Vliegen vroeger „gezellig griezelen"

De Groningers waren 65 jaar geleden ook volslagen in de ban van het vliegtuig en de drieste demonstraties die door vliegers gegeven werden. In de dagen van 10 tot 14 augustus 1910 demonstreerde Jan Olieslagers in Helpman en dat was een geweldige sensatie, die de ouderen zich nog steeds goed herinneren. De eerste dag maakte hij een vlucht van 30 minuten en 54 sec. en verbeterde daarmee het record van Van Maasdijk. De laatste dag vloog hij zelfs 46 min. en 22 sec.

Mr. S. Boersma Jzn uit Groningen toonde mij aan de hand van een fraaie collectie foto's uit de begintijd van de vliegerij, dat Groningen destijds volop meedraaide.

Hij vindt dat de betekenis daarvan in de meeste beschrijvingen van de luchtvaarthistorie onvoldoende blijkt.

Mr. Boersma: „Als er een demonstratie werd gegeven moesten de vlaggen slap hangen. De kracht van de wind werd met de natte vinger gemeten".

Het publiek stroomde toe want het kijken naar de kranige staaltjes van vliegeniers was „gezellig griezelen". Na die vliegdemonstraties van Jan Olieslagers, ging men ook in Groningen aan het experimenteren.

Emile de Schepper, zoon van de biljartfabrikant E. de Schepper bouwde zelf een vliegtuig, de „Helpman 1", samen met de constructeur Hubert Hagens, oud-assistent van Jan Olieslagers. Toen het vliegtuig klaar was, werd het - in 1911 - tentoongesteld in Fongers Rijschool, waar destijds fietslessen gegeven werden.

Mr. Boersma: „Heel veel mensen kwamen kijken naar dat toestel. Ik herinner me nog goed dat ik als jongen met mijn vader mee mocht. Vader was journalist (hoofdredacteur van het Nieuwsblad van het Noorden). Ik heb nog in dat toestel gezeten. Ik mocht daar heel voorzichtig in klauteren en gaan zitten op een soort keukenstoel. Dat toestel was uiterst teer gebouwd, want ik mocht beslist niet op het plankier staan en moest mijn voeten voorzichtig aan de kant zetten. Er is inderdaad met dit toestel gevlogen, maar ergens in Holland, waarschijnlijk Den Haag, is de „Helpman 1" neergestort. Vader de Schepper vond het toen te riskant en van verdere vliegtuigbouw is niets meer gekomen."

Later zijn er meer vliegfeesten gehouden met demonstraties, onder meer van de vrouwelijke vliegenier Hélène Dutrieux.

In mei 1920 werden de eerste vluchten gemaakt tussen Groningen en Amsterdam. Er konden passagiers mee en ook kranten en pakketten.

Die vluchten werden gemaakt tussen Groningen en Amsterdam. Er konden passagiers mee en ook kranten en pakketten.

De vluchten door de NV Internationale Lucht-Vervoer Onderneming (ILVO). Je kon in die dagen ook rondvluchten maken. Je werd dan voor zo'n tochtje in een open vliegtuigje in een met wol gevoerd vliegenierskostuum gestopt, met een leren muts met oorkleppen op en een reuzen stofbril voor.

Maar hoe zeer het vliegen ook in de belangstelling stond, financieel liep het voor de ILVO verkeerd af.

Sensatie veroorzaakte ook de parachutesprong van een Groninger jongeman, Cornelis Hofman. Op 11 mei 1920 sprong hij, hoog in de lucht over boord van een open vliegtuigje. Een paar dagen tevoren had men een proef genomen door een parachute, verzwaard met een zak zand, neer te laten.

In het boek van dr. A. T. Schuitema Meijer, „Zo was Groningen 1919-1939", staat de ervaring van Hofman opgetekend. „Men stapt in de vliegmachine, de parachute opgevouwen, gebonden aan de gordel, waaraan je over enige minuten in het luchtruim zal bengelen. Als dan de vliegenier meent, dat het hoog genoeg is, roept hij „klaar" en de parachute-man gaat half buiten boord, hangend aan de lijzijde. Nog een paar momenten daarna roept hij „los" en op dat commando spring je weg en val je."

 

Op deze foto's (van Mr. S. Boersma Jzn) ziet u de „Helpman 1", tentoongesteld in Fongers Rijschool te Groningen, in 1911. Links een achteraanzicht van het lichtgebouwde toestel. Rechts: constructeur Hubert Hagens (links) en Emile de Schepper poseren voor het zelfgebouwde vliegtuig. (Red. bijschrift foto)

Jan Olieslagers in zijn vliegtuig, vlak voor een demonstratie in augustus 1910. (Red. bijschrift foto)