Maar in 1958 vertelt Koning nog van zijn vliegavonturen

Demonstraties met Jan Olieslagers

(Van een speciale verslaggever)

ARNHEM, vrijdag

„Als Siepie Koning dood is...". Weinigen zullen zich dit liedje nog herinneren. Zo omstreeks 1910 zong de jeugd van Groningen het op straat, niet omdat ze Siepie Koning zo graag dood wenste, maar wel omdat ze verwachtte dat hij spoedig dood zou gaan. Want Sieb Koning was een roekeloze in de ogen van nagenoeg iedereen. Hij was een van de eerste Nederlanders die met een vliegtuig de lucht in ging.

In 1910 zette hij heel de provincie Groningen op stelten door in verscheidene plaatsen vliegdemonstraties te geven, die door duizenden huiverend werden gadegeslagen.

Maar Siepie Koning is niet doodgegaan. Op een kamertje in de Cronjê-straat te Arnhem hebben we hem springlevend ontmoet. Een grijzende negenenzestiger met de vitaliteit van een veertiger. Wat hij van zijn roekeloze vliegavonturen heeft overgehouden, is slechts een stijve enkel en... een berg vol prettige herinneringen.

Sieb Koning (rechts) voor een der eerste Franse vliegtuigen samen met zijn leermeester en vriend Ladougne. (Red. bijschrift foto)

Schaatskampioen

Het begon begin 1910. Daarvoor had de in het noorden zo populaire schaatssport zijn belangstelling. Op zijn zeventiende en achttiende jaar was Koning kampioen van Groningen op alle afstanden (500, 1000, 2000 meter) en werd hij door de Nederlandse Schaatsrijders Bond uitgezonden naar Davos om zich daar voor te bereiden op de wereldkampioenschappen. Tijdens een trainingsrit kwam hij echter ten val en moest van deelneming afzien.

De eerste vliegtuigen verschenen in die dagen. In 1910 zag Koning in zijn geboortestad Groningen Jan Olieslagers een demonstratie geven en meteen was zijn avontuurlijk hart op hol. Twee dagen later pakte hij zijn koffers en vertrok naar Parijs om daar, op het vliegveld Jevisy-sur-Orge, zijn vliegbrevet te halen bij de destijds vermaarde piloot Ladougne.

Riskant

Hoe dat lesnemen ging? Wel, eerst wat theorie in een leslokaal en daarna, vastgebonden tussen de stangen en de draden van een primitieve twee-dekker met een zwakke motor leren taxiën. Als je dat onder de knie had, kreeg je een sterkere motor en dan maar trekken aan de knuppel, dan ging je vanzelf de lucht in. Als je soms vergeten was hoe er gedaald moest worden, kon niemand je dat meer vertellen, want op je eerste vlucht ging je meteen al alleen naar boven met het risico dat je bij een val niet alleen je leven maar ook de gestorte waarborgsom van 3500 franken (f 1750.-) in gevaar bracht. Maar Sieb Koning beëindigde zijn opleiding met succes, haalde zijn brevet en kocht toen van een erfdeel zelf een twee-dekkertje. „Goupy", waarmee een bedrag van f 15000.- gemoeid was. Met Olieslagers en Consic ging hij naar Leeuwarden en Groningen om daar met zijn „Goupy" demonstraties te geven.

Pech

Hij herinnert zich nog goed hoe Olieslagers in Groningen een ernstig ongeluk veroorzaakte door bij de start recht op het publiek in te rijden, waarbij vier dames werden gewond. De belangstelling was overal enorm, maar financieel succes had Koning niet, want de handige noorderlingen keken de kat uit de boom en bleven buiten de afrastering van het vliegveld staan.

Pech heeft Koning nadien steeds achtervolgd. Een week na zijn optreden in het noorden werd zijn „Goupy" in Den Haag vernield toen een felle storm de hangar, waarin het toestel was ondergebracht, omver joeg. In één slag was hij een fortuin kwijt, omdat hij het toestel niet verzekerd had.

Teleurgesteld trok de jonge avonturier met de stukken en brokken van de machine naar Frankrijk. In Parijs slaagde men erin de zaak aan elkaar te lijmen. Met zijn gerepareerde „Goupy" begon hij toen demonstraties te geven in Frankrijk.

Invlieger

Nadien aanvaardde hij de zeer riskante job van invlieger bij de watervliegtuigenfabriek van Donnet-Lóvèque in Argenteuil en smaakte het genoegen het eerste amfibie-vliegtuig ter wereld te mogen invliegen. Zijn tweede vlucht in zo'n amfibie-toestel liep minder goed af. Boven de Seine in Parijs sloeg de motor af en wat Koning zich daarvan verder nog kan herinneren is alleen, dat hij met een schedelbreuk en een gebroken enkel wakker werd in een ziekenhuis. Maar het betekende niet het einde van zijn vliegcarrière.

Toen Koning hersteld was en intussen de eerste wereldoorlog was uitgebroken, nam hij als vrijwilliger dienst bij de nog in de kinderschoenen staande Franse luchtmacht en maakte in de primitieve gevechtstoestellen van die tijd ongelofelijke avonturen mee, waarbij hij vaak tussen leven en dood zweefde.

IJzeren plaat

Bij zijn bombardementen op Duitse verdedigingswerken in Noord-België werd zijn toestel verscheidene keren doorzeefd met kogels, maar wie hem op het levensgevaarlijke van zijn werk wees, antwoordde hij laconiek dat hem niets kon overkomen, want onder zijn zitvlak had hij een dikke ijzeren plaat aangebracht.

In 1918, toen Koning inmiddels met een Parisienne gehuwd was en de Franse nationaliteit had verworven, wilde wijlen Albert Plesman, die toen net de Nederlandse Luchtvaart Maatschappij had opgericht en een klein kantoortje had in café De Hertenkamp in Den Haag, hem als eerste vlieger in dienst nemen, maar hij weigerde omdat het salaris - f 300,- - naar zijn smaak te laag was. De Groninger nam toen afscheid van de vliegerij en kwam in het Parijse zakenleven terecht. Toen in 1949 zijn vrouw stierf, kwam hij terug naar Nederland, waar hij nu ln Arnhem een eenzaam en onopvallend leven leidt.

SIEB KONING ...alleen een stijve enkel (Red. bijschrift foto)